Sporcularda Sık Görülen Dirsek Yaralanmalarının Nedenleri Nelerdir?
GÜVEN SAĞLIK GRUBU
Paylaş:
Sporcularda Sık Görülen Dirsek Yaralanmalarının Nedenleri Nelerdir?
Dirsek yaralanmaları, sporcularda sık görülen ve tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilen sorunlardır. Özellikle başüstü aktiviteler, fırlatma hareketleri ve raket kullanımı gibi tekrar eden hareketlerin yaygın olduğu spor dallarında bu tür yaralanmalara daha sık rastlanır.
Güven Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü'nden Opr. Dr. Niyazi Ercan, sporcularda dirsek yaralanmalarının nedenlerini, sık görülen türlerini ve korunma yöntemlerini anlattı.
Dirsek Yaralanmalarının Anatomik ve Biyomekanik Temelleri
Dirsek eklemi, hem basit hem de karmaşık hareketleri mümkün kılan bir yapıya sahiptir. Üç ana eklemden oluşan bu kompleks yapı, günlük yaşamda ve spor aktivitelerinde sıklıkla kullanılır. Ancak, bu yüksek hareket kabiliyeti ve yük taşıma kapasitesi, tekrarlayan streslerle yaralanmalara da açık hale getirir. İşte dirsek ekleminin anatomik ve biyomekanik temellerini detaylı bir şekilde inceleyelim:
Humeroulnar Eklem: Dirsek ekleminin temel hareketlerinden biri olan fleksiyon (bükme) ve ekstansiyon (açma) hareketleri, humeroulnar eklem sayesinde gerçekleşir. Bu eklem, humerus kemiğinin trochlea adı verilen yuvarlak kısmı ile ulna kemiğinin oluğu arasında yer alır. Günlük yaşamda dirseğin açılıp kapanmasını sağlayan bu hareket, spor aktivitelerinde özellikle ağırlık kaldırma ve fırlatma gibi işlemlerde kritik bir rol oynar.
Radiokapitellar Eklem: Radiokapitellar eklem, humerus kemiğinin kapitellumu ile radius kemiğinin başı arasında bulunur. Bu eklem hem fleksiyon-ekstansiyon hem de rotasyon hareketlerine olanak tanır. Özellikle raket sporları, voleybol ve beyzbol gibi tekrarlayan rotasyon hareketlerini içeren spor dallarında radiokapitellar eklem üzerinde önemli bir yük oluşur. Bu yük, zamanla aşınmalara ve inflamasyona yol açabilir.
Proksimal Radioulnar Eklem: Dirsekteki rotasyon hareketlerinin büyük bir kısmı, proksimal radioulnar eklem sayesinde gerçekleşir. Pronasyon (avuç içinin aşağıya dönmesi) ve supinasyon (avuç içinin yukarıya dönmesi) hareketlerini destekleyen bu eklem, radius ve ulna kemiklerinin proksimal uçları arasında yer alır. Raket ve fırlatma sporlarında sık kullanılan bu hareketler, proksimal radioulnar eklem üzerinde mikrotravmalara neden olabilir.
Dirsek Ekleminin Destekleyici Yapıları
Dirsek eklemi sadece kemiklerden değil, aynı zamanda ligamentler, kaslar ve tendonlardan oluşan bir destek sistemiyle çevrilidir. Bu destekleyici yapılar, eklemin stabilitesini sağlar ve yaralanmalara karşı direnç oluşturur. Ancak, tekrarlayan stres ve aşırı kullanım durumlarında bu yapılar zarar görebilir.
Ligamentler
Dirsek eklemini destekleyen başlıca ligamentler şunlardır:
Medial Kollateral Ligament (MCL): Valgus stresine karşı dirsek stabilitesini sağlar. Atış ve fırlatma sporlarında sıklıkla zorlanabilir.
Lateral Kollateral Ligament (LCL): Varus stresine karşı direnç sağlar ve eklemin dış tarafını stabilize eder.
Anüler Ligament: Radius başını yerinde tutar ve rotasyon hareketlerini destekler.
Kaslar ve Tendonlar
Dirsek çevresindeki kaslar, eklem hareketlerini gerçekleştirirken stabiliteyi de sağlar. Fleksiyon, ekstansiyon, pronasyon ve supinasyon hareketleri sırasında aktif rol oynayan bu kaslar, tekrarlayan yüklenmelerde zorlanabilir ve mikrotravmalara yol açabilir. Örneğin:
Fleksör Kaslar: Medial epikondile yapışan bu kaslar, golfçü dirseği gibi yaralanmalarda etkilenir.
Ekstansör Kaslar: Lateral epikondile yapışan bu kaslar, tenisçi dirseği gibi rahatsızlıklarla ilişkilidir.
Sinirler
Dirsek çevresinden geçen önemli sinirler, hareket ve duyusal işlevler için kritik öneme sahiptir. Özellikle ulnar sinirin sıkışması, kubital tünel sendromu gibi sinir kaynaklı yaralanmalara yol açabilir.
Tekrarlayan Yüklenmelerin Etkisi
Dirsek eklemi, günlük yaşamda ve spor aktivitelerinde sıkça kullanılan bir eklem olduğu için tekrarlayan hareketlere maruz kalır. Bu tekrarlayan yüklenmeler, eklemdeki kemik, kas, ligament ve sinir yapılarına zarar verebilir. Özellikle:
Fırlatma hareketleri: Valgus stresi artırarak medial kollateral ligamentte yaralanmalara yol açabilir.
Raket kullanımı: Rotasyon hareketlerini sıkça içerdiği için radiokapitellar eklem ve ekstansör kaslar üzerinde stres oluşturabilir.
Ağırlık kaldırma: Humeroulnar eklem üzerine yoğun yük bindirerek kas ve tendonlarda zorlanmalara neden olabilir.
Dirsek Yaralanmalarının Türleri, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Dirsek yaralanmaları, sporcularda ve aktif yaşam süren bireylerde sık görülen problemlerdir. Bu yaralanmalar genellikle tekrarlayan hareketlerin neden olduğu kronik sorunlar veya ani travmalar sonucu oluşan akut yaralanmalar şeklinde ortaya çıkar.
Lateral Epikondilit (Tenisçi Dirseği)
Nedenleri: Lateral epikondilit, el bileği ekstansör kaslarının aşırı kullanımı sonucu ortaya çıkar. Bu durum, özellikle tenis ve diğer raket sporlarında tekrarlayan hareketlerin neden olduğu mikrotravmalarla ilişkilidir. Ayrıca kötü teknik, uygun olmayan ekipman kullanımı ve zayıf kas kuvveti de bu durumu tetikleyebilir.
Belirtileri:
Dirseğin dış kısmında hassasiyet ve ağrı.
El bileğinin dirençli ekstansiyonu sırasında ağrının artması.
Günlük aktivitelerde bile ağrı ve rahatsızlık hissi.
Tanı: Klinik tanı genellikle fizik muayene ile konur. Ancak, bazı durumlarda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi ileri teknikler kullanılabilir.
Tedavi:
Aktivite modifikasyonu: Yaralanmaya neden olan hareketlerin sınırlandırılması.
Fizik tedavi: Kasların kuvvetlendirilmesi ve esnekliğinin artırılması.
Lokal enjeksiyonlar: Ağrıyı azaltmak için kortikosteroid veya PRP enjeksiyonları.
Medial Epikondilit (Golfçü Dirseği)
Nedenleri: Medial epikondilit, el bileği fleksör kaslarının tekrarlayan zorlanmasıyla meydana gelir. Bu durum, golf, beyzbol ve fırlatma sporlarında sıkça görülür.
Belirtileri:
Dirseğin iç kısmında ağrı ve hassasiyet.
El bileği fleksiyonu sırasında ağrının artması.
Hareket kısıtlılığı ve güç kaybı.
Tanı: Klinik muayene ile tanı konur. Gerekli durumlarda, daha detaylı inceleme için görüntüleme yöntemleri (MRG, ultrason) kullanılabilir.
Egzersiz: Kas kuvveti ve esnekliği artırıcı programlar.
Fizik tedavi: Ultrason tedavisi ve manuel terapi gibi yöntemler.
Osteokondritis Dissekans
Nedenleri: Tekrarlayan valgus-ekstansiyon yüklenmeleri sonucunda dirsek ekleminde subkondral kemik nekrozu meydana gelir. Bu durum genellikle fırlatma sporlarında, özellikle beyzbol oyuncuları ve jimnastikçilerde görülür.
Belirtileri:
Dirsek ekleminde ağrı ve hareket kısıtlılığı.
Eklemi kullanırken takılma veya kilitlenme hissi.
Şişlik ve hassasiyet.
Tanı: Bilgisayarlı tomografi (BT) veya MRG gibi görüntüleme teknikleri kullanılarak tanı konur.
Tedavi:
Aktivite modifikasyonu: Etkilenen bölgenin dinlendirilmesi.
Fizik tedavi: Ağrıyı azaltmak ve hareket kabiliyetini artırmak için uygulamalar.
Cerrahi müdahale: Daha ileri vakalarda eklem yüzeyinin onarılması.
Sinir Sıkışma Sendromları
Kubital Tünel Sendromu:
Nedenleri: Ulnar sinirin dirsek çevresinde sıkışması.
Tedavi: Aktivite modifikasyonu, sinir mobilizasyon egzersizleri, ilerlemiş vakalarda cerrahi.
Pronator Teres Sendromu:
Nedenleri: Medyan sinirin sıkışması, özellikle raket ve fırlatma sporlarında.
Belirtileri: Önkol ağrısı, güç kaybı ve hassasiyet.
Tedavi: Fizik tedavi, egzersizler ve cerrahi müdahale.
Ulnar Kollateral Bağ Yaralanmaları
Nedenleri: Tekrarlayan valgus stresi sonucu bağlarda mikro yırtıklar veya tam kat yırtıklar oluşur. Bu durum, özellikle fırlatma hareketlerinin yoğun olduğu sporlarda yaygındır.
Belirtileri:
Medial dirsek ağrısı, bağ instabilitesi.
Hareket sırasında ağrının artması ve dinlenme ile azalması.
Tedavi:
Dinlenme ve fizik tedavi.
Cerrahi rekonstrüksiyon (Tommy John ameliyatı) ciddi durumlar için tercih edilir.
Triceps ve Biceps Tendon Yaralanmaları
Nedenleri: Ani yüklenmeler veya travmatik olaylar sonucu tendonlarda hasar meydana gelir.
Belirtileri:
Dirsek arkasında veya önünde şiddetli ağrı.
Güç kaybı, hareket kısıtlılığı.
Tendon defektleri ve bölgesel şişlik.
Tanı: Fizik muayene ile genellikle tanı konur. Ultrason veya MRG kesin tanı için kullanılabilir.
Tedavi:
Hafif yaralanmalarda fizik tedavi.
Tendon kopmalarında cerrahi onarım.
Dirsek Yaralanmalarında Korunma Yöntemleri
Dirsek yaralanmaları, sporcular için hem fiziksel hem de mental açıdan zorlayıcı olabilir. Bu yaralanmaların önüne geçmek, hem sporcu sağlığını korumak hem de performansı artırmak açısından kritik önem taşır. Özellikle tekrarlayan hareketler ve aşırı yüklenmelerin olduğu spor dallarında, doğru korunma yöntemlerinin uygulanması hayati bir role sahiptir.
Teknik Eğitim: Doğru Hareketlerle Sağlığı Koruma
Birçok dirsek yaralanması, yanlış teknik kullanımı nedeniyle ortaya çıkar. Bu nedenle, sporcuların doğru tekniklerle çalışması hayati önem taşır.
Fırlatma ve Raket Sporlarında Uzman Rehberliği: Fırlatma ve raket sporlarında, yanlış hareketlerin yarattığı yük dirsek eklemine zarar verebilir. Bir antrenör veya uzman rehberliğinde doğru tekniklerin öğrenilmesi, bu riski büyük ölçüde azaltır.
Hareket Kontrolü: Sporcuların, hareketlerini sürekli olarak analiz etmeleri ve gerektiğinde düzeltmeleri önemlidir. Bu, hem performansı artırır hem de yaralanma riskini en aza indirir.
Kuvvet ve Esneklik Çalışmaları: Kasları ve Eklemleri Güçlendirme
Dirsek yaralanmalarının büyük bir kısmı, kas dengesizlikleri ve eklem sertliklerinden kaynaklanır.
Kas Kuvveti: Dirseği çevreleyen kasların güçlendirilmesi, ekleme binen yükü azaltır. Özellikle fleksör ve ekstansör kas gruplarını hedef alan egzersizler, bu bölgede denge sağlar.
Esneklik Egzersizleri: Esneklik çalışmaları, eklemin hareket açıklığını artırarak yaralanma riskini düşürür. Günlük esneme hareketleri, dirsek ve önkol bölgesindeki kasların elastikiyetini korur.
Denge Çalışmaları: Kuvvet ve esneklik arasındaki denge, dirsek yaralanmalarını önlemede kilit bir rol oynar.
Uygun Ekipman Kullanımı: Spora Uygun Araçlar Seçme
Kullandığınız ekipman, dirsek yaralanmalarını önlemede önemli bir etkendir. Yanlış ekipman seçimi, yaralanma riskini artırabilir.
Raket ve Spor Malzemeleri: Raket sporlarında, raketin ağırlığı ve el kavrama boyutu dirsek sağlığını doğrudan etkiler. Sporcunun fiziksel özelliklerine uygun raket seçimi, dirseğe binen stresi azaltır.
Koruyucu Ekipman: Özellikle temas sporlarında, dirsek destekleri gibi koruyucu ekipmanların kullanılması önerilir. Bu ekipmanlar, dirseği dış etkilere karşı korur.
Yaralanma Yükünün Sınırlandırılması: Dinlenmenin Önemi
Tekrarlayan hareketler, dirsek eklemine fazla yük bindirerek yaralanma riskini artırır.
Genç Sporcular İçin Atış Sayısının Sınırlandırılması: Özellikle beyzbol ve diğer fırlatma sporlarında, genç sporcuların atış sayısı sınırlanmalıdır. Bu, büyüme çağındaki kemik ve eklem yapılarını korur.
Dinlenme Sürelerine Dikkat: Sporcuların antrenman ve yarışmalar arasında yeterince dinlenmesi sağlanmalıdır. Dinlenme, vücudun kendini onarmasına ve yenilemesine olanak tanır.
Erken Müdahale: Sorunu Göz Ardı Etmeyin
Dirsek yaralanmalarının erken dönemde fark edilmesi, sorunun kronikleşmesini önler ve tedavi sürecini kısaltır.
Ağrı ve Hassasiyet: Dirsek bölgesinde ağrı veya hassasiyet hissedildiğinde, hemen bir uzman hekime başvurulmalıdır. Erken müdahale, ilerleyen süreçte oluşabilecek ciddi yaralanmaların önüne geçer.
Profesyonel Değerlendirme: Yaralanma riskini azaltmak için düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı ve bireysel ihtiyaçlara göre bir plan oluşturulmalıdır.
Dirsek yaralanmalarını önlemek için uygulanacak bu yöntemler, hem sporcuların sağlığını korur hem de performanslarını artırır. Doğru tekniklerin öğrenilmesi, uygun ekipmanların kullanılması ve kas-iskelet sisteminin düzenli olarak güçlendirilmesi, dirsek sağlığı için temel koruma stratejileridir. Ayrıca, ağrı veya hassasiyet hissedildiğinde uzman bir hekime başvurmak ve erken müdahaleyi önemsemek, ciddi yaralanmaların önüne geçmek için hayati bir adımdır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
