Ergenlik dönemi, kız çocuklarında 9-12, erkek çocuklarında 10-13 yaş arası başlıyor. Uzmanlar ergenlik belirtilerinin bu yaş aralıklarından önce başlamasını “erken ergenlik” olarak tanımlıyor.
Peki, erken ergenliğin belirtileri ve nedenleri neler?
Erken ergenlik, ergenlik belirtilerinin kız ve erkek çocuklarda normal kabul edilen yaş sınırlarının altında başlaması olarak tanımlanabilir.
Ergenlik çoğunlukla kız çocuklarında 9-12 yaş, erkek çocuklarında 10-13 yaş arası başlar
Erken ergenlik nedenleri nelerdir?
Ergenlik, vücutta ergenlik hormonlarının artışı ile başlar. Bu hormonlar beyinden ve kız çocuklarında overlerden, erkek çocuklarında testislerden salgılanır. Ergenliğin başlaması değişik faktörlerle tetiklenebilir. Çoğu zaman tıbbi ve patolojik bir neden bulunmaz, sadece vücut ergenlik için hazır olduğu için başlar.
Erken ergenliğe neden olabilecek durumlar aşağıda belirtilmiştir. Genetik nedenler önemli bir grubu oluştururken, diğer nedenler daha nadir görülür.
Genetik nedenler
Tümörler
Beyin ile ilgili çeşitli hastalıklar
İlaçlar
Nedeni bilinmeyenler olarak özetlenebilir.
Kız çocukları erken ergenlik açısından daha risklidir. Erken ergenlik kız çocuklarda daha sık görülmekle birlikte erkek çocuklarda da görülebilmektedir. Kızlarda genetik ve nedeni bilinmeyen faktörlere bağlı olma ihtimali daha fazla iken erkeklerde tümörler ve diğer nedenler daha sık görülür. Bu nedenle erkek çocuklardaki erken ergenlik sebebi mutlaka araştırılmalıdır.
Kız çocukları ve erkek çocuklarına özgü belirtiler nelerdir?
Kız çocuklarda ergenliğin ilk görülebilir bulgusu göğüslerde büyümedir. Ergenlik yüzde 80 oranında göğüslerde büyüme şeklinde, yüzde 15-20 olasılıkla ise genital veya koltuk altı kıllanması olarak başlayabilir. Çok nadiren vajinal kanama da ilk bulgu olabilir.
Erkek çocuklarda ise ilk bulgu testislerin büyümesi olup nadiren genital veya koltukaltı kıllanması şeklinde başlayabilir.
Kızlarda bulgular aile tarafından gözlenebilirken erkeklerdeki bulguların aile tarafından değerlendirilmesi daha zordur. Bu nedenle ergenlik yaşına yaklaşıldığı durumlarda bu gelişimin genel muayenelerde mutlaka değerlendirilmesi önerilir.
Erken ergenlik tanısı nasıl konur?
Öykü ve muayene bulguları erken ergenlik tanısını düşünmek açısından ilk aşamayı oluşturur. İkinci aşamada, kemik gelişiminin değerlendirilmesi önemlidir. Bu sol el ve bilek grafisi çekilerek yapılır. Hormon tetkikleri ve ultrasonografi, tanıda yardımcı olan testlerdir. Bazı durumlarda ilaçlı ve ayrıntılı testler gerekir.
Erken ergenlik tanısı konulduktan sonra ikinci aşama erken ergenliğin nedeninin araştırılmasıdır. Bu aşamada bazı koşullarda MR çekilmesi gerekebilir.
Erken ergenlik nasıl tedavi edilir? Tedavideki amaç nedir?
Erken ergenlik tedavisinde ana amaçlardan biri, çocuğun normal genetik potansiyeline uygun erişkin boyuna ulaşmasını sağlamaktır. Diğer bir amaç ise psikolojik problemlerin önlenmesidir. Erken ergenliğin ortaya çıkardığı yaşıtlarından faklı görünüm ve ruhsal gelişim çocuklarda problemlere yol açabilmektedir. Bu problemler erken ergenlik tedavisiyle aşılabilecek problemlerdir.
Ergenlik gerekli durumlarda ilaç tedavisi ile belirli bir süre geciktirilebilmektedir. Ayrıca erken ergenliğin nedenine göre de farklı tedaviler gerekebilir.
Ergenlik kız ve erkek çocuklar için normal kabul edilen sınırlara kadar geciktirilmelidir. Bu sınırların üzerinde geciktirilmesi yarar sağlamaz.
Erken ergenliğin fiziksel ve psikolojik olumsuz etkileri nelerdir? Ergenliğe erken giren çocuklara ailelerinin yaklaşımı nasıl olmalıdır?
Erken ergenlik, fiziksel olarak boy kısalığına neden olabilmektedir. Ergenlik gelişiminin erken başlaması nedeniyle, yükselen hormonlar kemik gelişimini hızlandırarak kemiklerdeki büyüme plaklarının erken kapanmasına ve bunun sonucu da boy kısalığına neden olabilmektedir. Her erken ergenlik boy kısalığına neden olmaz. Ergenliğin ilerleme hızı ve süresi de önemlidir. Tüm bulgular değerlendirilerek boy kısalığı yapma olasılığı hekim tarafından değerlendirilip aileye bu yönde bilgi verilir ve gerekirse tedavi önerilir.
Yaşıtlarına göre erken dönemde ergenlik hormonlarının artışının diğer bir sonucu ise akranlarından önce fiziksel ve ruhsal bazı değişikliklerle karşılaşmanın yarattığı psikolojik sorunlardır. Bunlar sıklıkla ergenliğin geciktirilme tedavileri ile aşılacak sorunlar olmakla birlikte ailenin yardımına da ihtiyaç vardır. Çocuğun başarılı ve kuvvetli olduğu alanları ön plana çıkarıp vücut değişikliklerine odaklanması azaltılmalıdır. Ayrıca gerekli durumlarda psikolojik destek alınabilir.
Erken ergenliği önlemek mümkün mü?
Erken ergenliği önlemek her zaman mümkün değildir ancak hızlı kilo alımının önlenmesi, düzenli spor yapılması ve sağlıklı beslenilmesi bu konuda yarar sağlayacaktır. Belli gıdaların tüketilmemesi şeklinde değil, dengeli ve sağlıklı beslenme kurallarına uygun beslenilmesi faydalı olacaktır.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
