Demans
Demans, zihinsel işlevin günlük yaşama etki edecek kadar düşüşü olarak tanımlanmaktadır. Demans; düşünmeyi, hafızayı, akıl yürütmeyi, kişiliği, ruh halini ve davranışı etkileyebilen bir grup semptomdur.
Demans; beynin öğrenme, hafıza, karar verme ve dil ile ilgili bölümlerinin çeşitli enfeksiyon veya hastalıklardan etkilenmesi sonucu gelişir. Alzheimer demansın en yaygın nedenidir. Temelde demans yaşlanmanın doğal bir parçası değildir.
Demans Kimlerde Görülür?
Demans, daha çok yaşlı insanlarda gelişme eğilimindedir. 65 yaş üstü tüm insanların yaklaşık yüzde beş ila sekizinde demans görünmektedir ve bu oran o yaşın üzerinde her beş yılda bir ikiye katlanır. 85 yaş ve üzerindeki kişilerin yarısından fazlasında bunama olduğu tahmin edilmektedir.
Demansa Ne Sebep Olur?
Demans, temel olarak beyindeki hasardan kaynaklanır ve nedenleri genel olarak şu şekilde gruplandırılabilir:
Alzheimer, Parkinson ve Huntington hastalığı gibi dejeneratif nörolojik bozukluklar
Beyindeki çoklu felçlerin neden olduğu vasküler bozukluklar
HIV ve Deli Dana hastalığı gibi merkezi sinir sistemini etkileyen hastalıklar
Uzun süreli uyuşturucu veya alkol kullanımı
Depresyon
Bazı hidrosefali türleri, beyinde gelişimsel anormallikler, enfeksiyonlar, yaralanmalar veya beyin tümörlerinden kaynaklanabilen sıvı birikmesi
Demansın Belirtileri Nelerdir?
Son olayları veya bilgileri unutmak
Yorumları veya soruları çok kısa bir süre içinde tekrarlamak
Yaygın olarak kullanılan öğeleri yanlış yerleştirme
Tarih ve saati bilememe
Doğru kelimeleri bulmakta zorluk çekme
Ruh hali, davranış veya ilgi alanlarında değişiklik yaşama
Demansın Kötüye Gittiğine Dair Belirtiler
Hatırlama ve karar verme yeteneği azalır
Konuşmak ve doğru kelimeleri bulmak daha zor hale gelir
Diş fırçalamak, kahve yapmak, televizyon kumandası çalıştırmak, yemek pişirmek ve faturaları ödemek gibi günlük işler zorlaşır
Akılcı düşünme ve davranış ve problem çözme yeteneği azalır
Uyku düzeni değişir
Anksiyete, hüsran, kafa karışıklığı, depresyon artışı
Halüsinasyonlar (olmayan insanları veya nesneleri görme)
Demans Nasıl Teşhis Edilir?
Demans tanısını doğrulamak, buna neden olan birçok hastalık ve durum nedeniyle ve semptomlarının diğer birçok hastalıkta ortak olması nedeniyle zor olabilir. Ancak doktorlar, kişisel tıbbi öykü sonuçlarına, mevcut semptomların gözden geçirilmesine, nörolojik (beyin) ve bilişsel (düşünme) testlerine, laboratuvar testlerine, görüntüleme testlerine (CT, MRI, PET taramaları) dayanarak ve etkileşim kurarak tanı koyabilmektedir.
Demans Tedavi Edilebilir mi?
Demansın neredeyse tüm biçimleri için semptomların yönetilmesine yardımcı olacak ilaç ve destekleyici önlemler mevcuttur.
Demans Önlenebilir mi?
Demans önlenemese de, sağlık odaklı bir yaşam sürmek, belirli demans türleri için risk faktörlerini azaltabilir. Kolesterol kontrolü, normal kan basıncını korumak, kan şekerini kontrol etmek, sağlıklı bir kiloda kalmak – temel olarak, olabildiğince sağlıklı kalmak – beyni mümkün olan en yüksek seviyede çalışması için ihtiyaç duyduğu oksijen ve besinlerle besleyebilir.
Doktorunuzu Ne Zaman Görmelisiniz?
Siz veya arkadaşlarınız ve aileniz aşağıdakilerde değişiklikler görürseniz doktorunuzdan randevu alın:
Hafızadaki değişimler
Zihinsel işleyişin normalden sapması
Günlük görevleri yerine getirme yeteneğindeki değişiklikler
Kişilik değişimleri
