Boyun ve kol ağrısı, günlük yaşamı hızla etkileyen ve çoğu zaman basit bir kas zorlanmasından ciddi sinir basılarına kadar geniş yelpazede karşımıza çıkan yakınmalardır. Özellikle masa başı çalışma, uzun süre ekran karşısında kalma ve yanlış postür gibi modern yaşam alışkanlıkları bu şikayetleri daha da yaygın hale getirir. Boyundan kola kadar uzanan sinir ve kas yapılarının karmaşık anatomisi nedeniyle çoğu kişi ağrının kaynağını tam olarak anlayamaz. Güven Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Alp Özgün Börcek, boyun ve kol ağrılarının en sık karşılaşılan nedenlerini, boyun fıtığının belirtilerini, tedavi seçeneklerini ve ne zaman doktora başvurulması gerektiğini anlattı.
Boyun ve Kol Ağrısı Neden Olur?
Boyun bölgesindeki problemler, omuzdan ele kadar uzanan sinir ve kas yapıları üzerinden kol ağrısına yol açabilir. Postür bozukluğu, sinir sıkışması veya kas spazmı en sık karşılaşılan nedenler arasındadır. Aşağıdaki liste, klinik pratikte en sık görülen başlıca sebepleri özetler.
Başlıca Nedenler
- Uzun süreli kötü duruş (masa başı çalışma, telefon kullanımı)
- Servikal disk dejenerasyonu veya fıtığı
- Sinir kökü basısı (servikal radikülopati)
- Kas spazmı ve myofasiyal ağrı sendromu
- Omuz eklem problemleri (donuk omuz, rotator kılıf yırtığı)
- Sinir tuzakları (karpal tünel, kubital tünel vb.)
- Thoracic outlet sendromu
- Romatizmal hastalıklar (ankilozan spondilit, romatoid artrit)
- Travma veya ani boyun zorlanması (whiplash)
- Daha nadir: enfeksiyon, tümör, metastaz
Şiddetli ağrı, kol uyuşması ya da güç kaybı durumlarında bir Beyin ve Sinir Cerrahisi veya Fizik Tedavi uzmanına başvurmak gerekir.
Boyun Fıtığı Nedir?
Boyun fıtığı; omurlar arasında bulunan disklerin dış katmanının yırtılmasıyla, içteki jel kıvamındaki dokunun dışarı taşması sonucu oluşur. Taşan bu doku omurilik ya da sinir köklerine baskı yaparak ağrı, uyuşma, karıncalanma ve kuvvetsizlik gibi şikâyetlere yol açabilir.
Neden Boynumuz Ağrır?
Diskler zamanla yıpranır ve elastikiyetini kaybeder. Yüzdeki kırışıklık veya saçın beyazlaması gibi bu da doğal bir yaşlanma sürecidir. Disk yırtılmaları sonucunda dışarı taşan doku sinir kökünü hem mekanik hem kimyasal olarak tahriş eder ve ağrıya neden olur. Ancak, boyun ağrısı eşittir boyun fıtığı demek değildir. Ağrının şekli, süresi ve dinlenme, egzersiz, masaj veya basit ağrı kesicilere yanıt vermesi değerlidir. Boyun ağrılarının büyük çoğunluğu basit tedavilerle düzelir. Ameliyat gerektiren durumlar oldukça nadirdir.
Boyun Fıtığı Belirtileri
- Boyun ağrısı
- Omuz, kol veya ele yayılan ağrı (radikülopati)
- Uyuşma, karıncalanma
- Kas gücünde azalma
- Reflekslerde azalma
- Nadiren omurilik basısına bağlı yürüme bozukluğu ve dengesizlik (miyelopati)
Boyun Ağrısı Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Şikâyet sizi endişelendiriyorsa, istediğiniz zaman bir uzmana görünmek en doğrusudur. Ancak bazı durumlar acil değerlendirme gerektirir.
- Kol veya elde güçsüzlük
- Dengesizlik, yürüme güçlüğü
- Basit ağrı kesiciler ve istirahate rağmen geçmeyen veya giderek artan ağrı
- Gece artan, uykudan uyandıran ağrı
- Travma sonrası başlayan şikâyetler
- Ateş eşlik eden boyun ağrısı
- Kanser öyküsü + yeni başlayan boyun ağrısı + istemsiz kilo kaybı
- Uzun süreli ve yüksek doz kortizon kullanımı sonrası ortaya çıkan ağrı. Bu belirtilerden biri varsa zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.
Boyun Fıtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, belirtilerin şiddetine ve yaşam kalitesindeki bozulmaya göre kişiye özel planlanır.
- İlk Basamak Tedavi
- Kısa süreli istirahat
- İlaç tedavisi
- Fizik tedavi
- Boyun kaslarını güçlendiren egzersizler. Bu yöntemler çoğu hastada yeterlidir.
İleri Tedaviler
- Enjeksiyon tedavileri
- Ameliyat
Karar, uzman hekim değerlendirmesi sonrası verilir.
Boyun Fıtığı Ameliyatı
Boyun fıtığı ameliyatları çok uzun yıllardır başarıyla ve güvenle uygulanan yöntemlerdir. Hastaların büyük kısmında ameliyat boynun ön tarafından yapılan küçük bir kesi ile gerçekleştirilir. Bazı nadir durumlarda baskı arka tarafta olduğu için cerrahi oradan uygulanabilir. Ameliyatta fıtıklaşmış disk dokusu çıkarılır, sinir köküne olan baskı kaldırılır.
- İşlem genel anestezi ile yapılır.
- Hastalar çoğunlukla ertesi gün taburcu edilir.
- Erken mobilizasyon teşvik edilir.
Boyun Fıtığı ve Bel Fıtığı Ameliyatları Arasındaki Farklar
Bel fıtığı ameliyatları toplumda gereğinden fazla korkulan cerrahiler arasındadır. Kulaktan dolma bilgiler, yakın çevrede yaşanan olumsuz deneyimler bu korkuyu arttırır. Boyun fıtığı ameliyatları ise aslında;
- Bel fıtığı ameliyatlarından daha az invazivdir.
- Daha az doku hasarıyla yapılır.
- Daha kısa sürede iyileşme sağlar.
- Önden yapılabilmesi büyük avantajdır.
- Fıtık tamamen temizlendiği için aynı seviyede tekrar etme riski sıfıra yakındır.
- Boyun bölgesinin bel kadar yük taşımaması, iyileşmeyi hızlandırır. Bu nedenlerle çoğu hastada ameliyat sonrası günlük hayata dönüş oldukça hızlıdır.
Hazırlayan: Prof. Dr. Alp Özgün Börcek
