Vücudumuzda olup biten pek çok değişim, çoğu zaman ilk sinyalini kanda verir. En sık istenen ve en temel laboratuvar testlerinden biri olan hemogram (tam kan sayımı), genel sağlık durumunun değerlendirilmesinde önemli bir yol göstericidir. Kansızlıktan enfeksiyonlara, bağışıklık sistemi sorunlarından pıhtılaşma bozukluklarına kadar birçok durum hakkında değerli ipuçları sunar. Bu nedenle hem rutin kontrollerde hem de hastalıkların tanı ve takibinde sıkça başvurulan bir testtir.
Güven Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uzm. Dr. Barış Doğukan Işıkoğlu, hemogram testine dair merak edilenleri anlatıyor.
Hemogram (Tam Kan Sayımı) Nedir?
Hemogram, diğer adıyla tam kan sayımı, kandaki hücresel bileşenlerin sayısını, oranını ve bazı yapısal özelliklerini değerlendiren temel bir laboratuvar testidir. En sık istenen kan testlerinden biri olan hemogram; genel sağlık durumunun değerlendirilmesinde, hastalıkların tanı ve takibinde önemli bir yere sahiptir.
Bu test sayesinde kandaki alyuvarlar (eritrosit), akyuvarlar (lökosit) ve trombositler ayrıntılı olarak incelenir. Hemogram, tek başına tanı koydurucu olmaktan çok; hekim için yol gösterici bir testtir ve genellikle klinik bulgular ile birlikte değerlendirilir.
Hemogram (Tam Kan Sayımı) Testi Hangi Hastalıkların Tanısı İçin Yapılır?
Hemogram testi, çok geniş bir hastalık yelpazesinde tanı ve takip amacıyla kullanılır. En sık kullanım alanlarından biri kansızlık (anemi) değerlendirmesidir. Alyuvar sayısı, hemoglobin ve hematokrit değerleri anemi türlerinin ayırt edilmesinde önemli rol oynar.
Bunun yanı sıra enfeksiyon hastalıkları, bağışıklık sistemi bozuklukları, kanama ve pıhtılaşma sorunları, bazı kemik iliği hastalıkları ve hematolojik kanserler hemogram ile ilk sinyallerini verebilir. Ameliyat öncesi değerlendirmelerde, kronik hastalık takibinde ve rutin sağlık kontrollerinde de sıklıkla tercih edilir.
Hemogram (Tam Kan Sayımı) Testinde Hangi Değerler İncelenir?
Hemogram testi birçok parametreyi birlikte değerlendirir. Başlıca incelenen değerler şunlardır:
WBC (Lökosit): Bağışıklık sistemini temsil eden beyaz kan hücrelerinin toplam sayısı
RBC (Eritrosit): Alyuvar sayısı
HGB (Hemoglobin): Kandaki oksijen taşıyan protein
HCT (Hematokrit): Alyuvarların kan hacmindeki oranı
PLT (Trombosit): Pıhtılaşmadan sorumlu hücreler
Bunlara ek olarak alyuvarların boyutunu ve yapısını gösteren MCV, MCH, MCHC ve RDW gibi parametreler ile lökosit alt gruplarını (nötrofil, lenfosit, monosit, eozinofil, bazofil) gösteren diferansiyel sayım da hemogramın önemli parçalarıdır.
Hemogram (Tam Kan Sayımı) Testi Değerleri Kaç Olmalıdır?
Hemogram değerlerinin normal aralıkları; yaşa, cinsiyete ve bazı fizyolojik durumlara göre değişkenlik gösterebilir. Genel kabul gören referans aralıkları şu şekildedir:
WBC: 4.000 – 10.000 /µL
RBC:
Erkeklerde: 4,5 – 6,0 milyon /µL
Kadınlarda: 4,0 – 5,5 milyon /µL
Hemoglobin:
Erkeklerde: 13 – 17 g/dL
Kadınlarda: 12 – 16 g/dL
Hematokrit:
Erkeklerde: %40 – 52
Kadınlarda: %36 – 48
Trombosit: 150.000 – 450.000 /µL
Bu değerlerin referans aralıklarının dışına çıkması tek başına hastalık anlamına gelmeyebilir. Sonuçlar mutlaka hastanın şikâyetleri ve klinik durumuyla birlikte hekim tarafından değerlendirilmelidir.
Hemogram (Tam Kan Sayımı) Testi Nasıl Yapılır?
Hemogram testi, basit bir kan alma işlemi ile yapılır. Genellikle kolun iç kısmındaki toplardamardan alınan küçük miktarda kan, özel tüplere konularak laboratuvara gönderilir. Test için çoğu zaman açlık gerekmez; ancak hekim farklı testlerle birlikte istediyse açlık istenebilir.
Alınan kan örneği, otomatik analiz cihazlarında değerlendirilir ve sonuçlar kısa sürede raporlanır. İşlem hızlı, güvenli ve genellikle ağrısızdır. Test sonrası kişi günlük yaşamına hemen dönebilir. Sonuçların doğru yorumlanabilmesi için test öncesi kullanılan ilaçlar ve mevcut hastalıklar mutlaka hekime bildirilmelidir.
Hazırlayan: Uzm. Dr. Barış Doğukan Işıkoğlu
