“Yasa yaslanmayın, yası anlayın” diyen Uzm. Psk. Gözdem Özdem Akaydın, yas sürecini anlattı.
Yakınların kaybı her insanda farklı, ancak derin bir psikolojik sürecin başlangıcına işaret eder. Yapılan araştırmalara göre sevdiklerini yitiren kişilerin kısa bir süre sonra kalp damar hastalıkları ve kanser ölüm sebeplerinin başında geliyor. Bu nedenlerin haricinde intihar ve kendine zarar verici davranışlarda bulunma, alkol, uyuşturucu istismarı, kasti araba kazası etkisini de yaşamaktalar. Ayrıca yas tutma sürecinde oluşabilecek karmaşaların yas tutma sürecinin başlamasına, sürmesine ve sonlanmasına oldukça önemli etkileri olduğu da araştırmalarla kanıtlanmış.
Yas süreci kişide bedensel, duygusal, ruhsal gibi birçok tepkilere neden olabilir.
Patolojik yas, kayıpla yüzleşmenin gecikmesi, inkar edilmesi, hissedilen yoğun üzüntülü duyguların bastırılması sonucu ortaya çıkmaktadır.
Patolojik yasta; yas tepkisinde gecikme, ölenin şikayetlerini taklit etme, psikosomatik belirtiler, düşmanca tutum ya da öfke ve düşmanca duygular, donmuş gibi davranma, sosyal ilişkilerde bozulmalar, kendine zarar verici davranışlar, ağır depresyon ortaya çıkabilir.
Ayrıca, kayıpla yüzleşmekten kaçınmak adına yas tutan kişinin hayatında büyük ve ani bir değişiklik yapmaması gerekmektedir. Örneğin, iş değiştirmek, taşınmak, tekrar evlenmek, hemen yeni bir çocuk dünyaya getirmek gibi.
Dikkat: Ölüm dışındaki bazı önemli kayıplar da duygusal anlamı nedeniyle yas reaksiyonu gelişmesine neden olur.
Eş veya sevgiliden ayrılma, iş kaybı, servet kaybı(iflas), göç ve muhit değiştirme durumlarında kaybedilenlerin kabulü için bir yas süreci gerekir. Kişi, öncelikle olaylara inanamaz, şok ve şaşkınlık, ardından öfke ve pazarlık evresi gelir. Öfke döneminde onun sevmediği yanlarını büyütür. Sonra gelen pazarlık aşamasında "Keşke şöyle yapsaydım ya da yapmasaydım?" gibi hesaplaşmalar yapılır. Kaybın fark edilmesi ile çökkün, depresif duygulanım yaşanır. Sonunda, kabullenme ve yeniden hayata dönüş olur. Bazen kişi ayrılık acısına dayanmak için hemen yeni bir ilişkiye başlar. Bu yas sürecini engeller, olumsuz duygu yükünün birikimi çoğunlukla başka psikolojik sıkıntılar şeklinde açığa çıkar.
Özetle: yasa yaslanmayın, yası anlayın. Bu dönemin hayatınızdaki anlamını konumlandırmak için sıkıntılı bir süreç olarak yaşamasanız bile mutlaka bir uzmana başvurun. Çünkü yasın ilacı, yaşanan kaybı konuşmaktan, anlamlandırmaktan geçer.
Sağlık rehberimizden içerikler görüntüleyin.
Periyodik olarak haber bültenimizi size ulaştıralım.
Nesilden nesile hayat bize GÜVEN diyor.
Güven Hastanesi hizmet standartları ile JCI tarafından akredite edilmiştir. JCI şikayet bildirimlerinizi buraya tıklayarak yapabilirsiniz.
Kişisel verilerin korunması ve işlenmesi politikalarına ilişkin aydınlatma metnimize buradan kişisel veri işleme envanteri ve kişisel verilerin korunması politikamıza ise buradan ulaşabilirsiniz.
